Zelfkennis en Jezelf zijn: Hoe kom je er achter wie je bent?

En wat heb je daaraan voor je studiekeuze of beroepskeuze?

Geschreven door drs. Guido Cobelens (psycholoog) 9 juli 2018.

“Ken uzelf” een inscriptie in de Tempel van Apollo in Delphi.

Zelfkennis en jezelf zijn

De oude Grieken waren zo gek nog niet. Ze hadden al door dat zelfkennis en jezelf zijn kunnen bijdragen aan een gelukkig leven. Jezelf kennen betekent volgens de van Dale: kennis van het eigen ik. Om dit doel te bereiken heb je normaal gesproken (levens)ervaring nodig, maar die doe je als je jong bent niet zo maar versneld op.

Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder

Je krijgt van je ouders geen handleiding van wie je bent, dat dien je zelf uit te zoeken. Wat vind je leuk en waar ben je goed in? Daar kom je meestal achter door dingen uit te proberen. Bijvoorbeeld door het opdoen van verschillende ervaringen (op school, met sporten, bijbanen, relaties, vrijwilligerswerk etc.). Zo kom je er meer achter waar je plezier aan beleeft en welke dingen je echt niet fijn vindt. Verkeerde studiekeuzes of beroepskeuzes worden vaak gemaakt door een gebrek aan zelfkennis.

Hulp uit psychologische hoek

Psychologen kunnen ook een handje helpen in jezelf beter leren kennen, zodat je makkelijker tot een goede studiekeuze of beroepskeuze komt. Vragen en psychologische testen richten zich vaak op: Wat interesseert je? (wat wil ik qua inhoud?) Hoe gedraag ik mij? (Wie ben ik?) Waar ben ik goed en minder goed in? (Wat kan ik?) en wat drijft mij? (Wat wil ik qua vorm).

Persoonlijkheid

Laten we eens naar de persoonlijkheid kijken. Persoonlijkheidstesten gaan vaak uit van de big five. Vijf persoonlijkheidsschalen die iets zeggen over wie jij bent of hoe je je meestal gedraagt:

Extravertheid: Scoor je hoog op deze schaal dan ben je meer naar buiten gericht, spraakzamer en krijg je energie van andere mensen. Scoor je laag op deze schaal dan kijk je in nieuwe situaties vaker de kat uit de boom, ben je vaak gereserveerder en stiller in groepen.

Meegaandheid: Een hoge score betekent dat je graag andere mensen helpt en veel rekening houdt met andere mensen. Een lage score duidt vaak op een zakelijke en directe houding, wat is goed voor jou en meer op taken gericht zijn dan op andere mensen.

Gewetensvolheid: Scoor je hoog op deze schaal dan geeft dat aan dat je georganiseerd en gestructureerd bent. Scoor je laag dan wijst dat op een losse, flexibele en wat chaotischere benadering van dingen.

Openheid voor verandering: Een hoge score wil zeggen dat je innovatief denkt en energie krijgt van nieuwe dingen. Een lage score heeft er mee te maken dat je behoudend bent en dingen liever bij het bekende houdt.

Emotioneel onbekommerd: Scoor je hoog op deze schaal dan ben je qua onbewuste lichaamshouding en mimiek van je gezicht vaak minder goed te peilen. Je kunt vaak goed met stress omgaan en relativeren. Scoor je laag dan ben je vaak qua onbewuste emoties een open boek, schiet je eerder in de stress en bent minder goed in relativeren.

Als je een goed beeld van je persoonlijkheid hebt, dan kun je daar je voordeel mee doen bij het maken van een studiekeuze of beroepskeuze. Stel je voor je hebt twee personen die allebei talenten hebben om leraar te worden. De ene is heel extravert en de andere heel introvert. Leraar is een extravert beroep waarin je veel moet uitleggen, met collega’s praat en in de spotlights staat. Een extravert persoon zal hierin veel meer zichzelf kunnen zijn, omdat die persoon van nature al zo is. De introverte persoon, zou best een goede leraar kunnen worden, maar moet zichzelf al veel meer aanpassen en kan dus minder goed zichzelf zijn.

De belangrijke link tussen persoonlijkheid en interesse

Natuurlijk is alleen maar kennis van je persoonlijkheid niet voldoende. Ook een goed beeld van je interesses, intelligentie, competenties en werkwaarden kunnen van onschatbare waarde zijn. Vaak gaat het erom dat er een rode lijn oftewel een patroon is te halen uit alle informatie. Belangrijk is met name dat je interesses in lijn liggen met je persoonlijkheid. Als bijvoorbeeld je interesses bij het onderwijs liggen, maar je persoonlijkheid matcht hier niet mee, omdat je heel introvert en niet geordend bent en niet met stress kan omgaan. Dan sluiten de interesse en persoonlijkheid in dat geval niet goed bij elkaar aan.

Welke studie en beroepen zijn er en wat houden ze in?

Naast onvoldoende zelfkennis is er een ander onderliggend probleem dat bij een verkeerde studiekeuze of beroepskeuze een grote rol speelt. Een onvolledig beeld van welke studies en beroepen er allemaal zijn en wat deze inhouden. Dit heeft ook vaak te maken met (levens)ervaring. Tegenwoordig kun je op internet heel veel informatie en video’s over verschillende studies en beroepen bekijken om je kennis te vergroten, ook met mensen in je omgeving praten over hun opleiding en wat hun werk inhoudt kan helpen (wat doen die mensen nu werkelijk de hele dag?).

Ik hoop dat de informatie in deze blog kan bijdragen aan het jezelf beter leren kennen. Mocht je er totaal niet uitkomen met je studiekeuze of beroepskeuze dan kun je een studiekeuzetraject of beroepskeuzetraject overwegen, waarin het verbeteren van je zelfkennis (het jezelf zijn) en een vollediger beeld van studies en beroepen de basis vormen.

“Be yourself no matter what they say.” Sting – Englishman in New York

Deel via: