Geschreven door drs. Guido Cobelens (psycholoog) 1 oktober 2024.

Als er één beslissing is waar bijna elke jongvolwassene tegenaan loopt, dan is het wel de studiekeuze. En ja, ik weet het, die keuze kan behoorlijk wat druk opleveren. Van alle kanten komen de goedbedoelde adviezen: “Je moet iets kiezen met baankansen!” of “Kies iets waar je goed in bent!” Maar laten we eerlijk zijn: die adviezen schieten vaak hun doel voorbij. Wat als je over een paar jaar spijt krijgt van je keuze? Of, erger nog, wat als je vastloopt in iets wat totaal niet bij je past? Geen paniek. Het is normaal om te twijfelen en dat je niet meteen weet welke richting je op moet.

Een ding dat vaak over het hoofd wordt gezien, is dat je studiekeuze niet alleen gebaseerd moet zijn op wat je goed kunt of wat maatschappelijk nuttig lijkt. Nee, je interesses en persoonlijkheid spelen minstens zo’n grote rol in het maken van een duurzame en gelukkige keuze. Laten we eens kijken hoe dat werkt.

1. Waarom zijn interesses zo belangrijk?

Interesses zijn de brandstof van je motivatie. Klinkt logisch, toch? Als je iets écht leuk vindt, kost het allemaal minder moeite. Stel je voor: je kiest een studie omdat je het “handig” lijkt, maar eigenlijk boeit het onderwerp je totaal niet. Dan moet je elke dag jezelf naar die boeken slepen. Niet echt een duurzame manier om je studententijd door te komen, of wel?

Kijk dus eens naar wat je echt fascineert. Heb je altijd al iets met technologie gehad? Dan kan een studie als HBO ICT of WO Informatica misschien de juiste match zijn. Ben je meer het type dat graag nadenkt over maatschappelijke vraagstukken? Dan zou HBO Toegepaste Psychologie of Bestuurskunde een optie kunnen zijn. Kortom, als je studierichting aansluit op je interesses, voelt het minder als ‘moeten’ en meer als een avontuur waar je zelf zin in hebt.

2. Persoonlijkheid: een vergeten factor

Minstens net zo belangrijk als je interesses is je persoonlijkheid. Ben je een introvert, die zich graag op eigen projecten stort? Dan is een studie vol groepsopdrachten en presentaties misschien niet jouw ding. Aan de andere kant, als je juist energie krijgt van samenwerking en veel sociaal contact, dan gedij je waarschijnlijk beter in een studie die daarop inspeelt.

Personlijkheidsmodellen zoals de Big Five kunnen je helpen om dit beter te begrijpen. Ben je heel gewetensvol en nauwkeurig? Dan past een studie als Business Administration of Accounting waarschijnlijk bij je. Terwijl iemand die hoog scoort op ‘meegaandheid’ zich misschien meer thuis voelt in een zorggerichte richting, zoals Verpleegkunde of Psychologie.

3. De gouden combinatie: interesses én persoonlijkheid

Je beste studiekeuze ligt op het snijvlak van wat je leuk vindt en wie je bent. Stel je voor dat je houdt van creativiteit, maar tegelijkertijd gestructureerd werkt. Misschien is een studie richting grafisch vormgeven of webdesign dan iets voor jou. Dit soort richtingen vragen zowel een creatieve mindset als oog voor detail en techniek.

Als je studiekeuze niet aansluit op je persoonlijkheid of interesses, is de kans groot dat je tegen problemen aanloopt. Denk aan stress, demotivatie of zelfs vroegtijdig stoppen met je studie. Dus het is cruciaal om beide aspecten mee te nemen in je beslissing.

4. Hoe maak je de juiste keuze?

Alles begint met zelfreflectie. Stel jezelf de volgende vragen:

• Waar word ik enthousiast van?
• Welke activiteiten geven mij energie?
• Werk ik liever zelfstandig of in een team?
• Krijg ik energie van mensen helpen of doelen bereiken?

Als je dat lastig vindt, overweeg dan een professioneel studiekeuzeadvies. Een studiekeuzeadviseur en/of psycholoog kan samen met jou kijken naar je interesses, persoonlijkheid en talenten om een weloverwogen keuze te maken. Vaak wordt er gebruik gemaakt van persoonlijkheids- en interessevragenlijsten, zoals de Holland Codes, om meer inzicht te krijgen in wat bij je past.

5. Ouders: wees ondersteunend, niet sturend

Als ouder is het verleidelijk om je eigen ideeën en voorkeuren op je kind te projecteren. Maar het is belangrijk dat ze zelf ontdekken wat hen motiveert. Help ze om die weg te vinden door samen open dagen te bezoeken en een luisterend oor te bieden. Laat ze fouten maken; het is tenslotte hun toekomst.

Conclusie

Een goede studiekeuze is niet alleen een kwestie van wat je kunt, maar vooral van wie je bent en wat je leuk vindt. Door de tijd te nemen om jezelf te leren kennen en eventueel hulp in te schakelen, kun je een richting kiezen die bijdraagt aan een succesvolle en gelukkige studietijd.

Mocht je vastlopen of vragen hebben, dan is het altijd een goed idee om contact op te nemen met een studiekeuzeadviseur en/of psycholoog. Het is een investering in jezelf die de moeite waard is.

Zo, hopelijk ben je nu iets dichter bij die belangrijke beslissing!