Geschreven door drs. Guido Cobelens (psycholoog) 22 oktober 2024.
Laten we eerlijk zijn: keuzes maken is moeilijk. Zeker als het om je toekomst gaat. Wel of niet een tussenjaar nemen? Het klinkt verleidelijk: even pauze, tijd voor reflectie, de wereld ontdekken voordat je je stort op de universiteit of hogeschool. Maar, een tussenjaar kan ook een excuus zijn voor uitstelgedrag. Dus wat is het? Een goede investering in jezelf of gewoon een manier om je studiekeuze nog wat langer voor je uit te schuiven?
Waarom een tussenjaar?
In een wereld waarin alles snel gaat, is het idee van een tussenjaar best revolutionair. Het biedt je de kans om uit de dagelijkse sleur te stappen en even écht na te denken. Het is een tijd waarin je kunt reizen, werken of vrijwilligerswerk doen, en misschien wel het allerbelangrijkst: jezelf leren kennen. Het idee dat je pas een goede studiekeuze kunt maken als je weet wie je bent, is een nobele gedachte. En ja, daar zit wat in. We worden vaak zó snel een bepaalde richting in geduwd dat we amper de tijd hebben om stil te staan bij de vraag: wat wil ík eigenlijk?
En toch. Diezelfde vrijheid kan ook een valkuil zijn.
Uitstelgedrag vermomd als zelfontdekking
Een tussenjaar kan ook een manier zijn om die lastige vragen nog wat langer te ontwijken. Want laten we eerlijk zijn: je studiekeuze is niet iets wat plotsklaps helder wordt terwijl je cocktails serveert op een strand in Bali. Het kan natuurlijk dat je tijdens zo’n jaar plots een eureka-moment hebt, maar de kans is groot dat je aan het eind van dat jaar nog steeds geen duidelijk antwoord hebt.
Bovendien, als je zonder plan een tussenjaar in gaat, loop je het risico dat het jaar een soort verlengde vakantie wordt. Ja, je hebt misschien geweldige ervaringen opgedaan, maar ben je echt dichter bij een antwoord op de vraag wat je wilt studeren? Soms voelt het alsof je iets aan het doen bent, terwijl je eigenlijk stil staat.
Een plan is essentieel
Daarom is de sleutel tot een succesvol tussenjaar: een plan. Het verschil tussen een vruchtbaar tussenjaar en een periode van uitstelgedrag ligt in de aanpak. Ga je gericht op zoek naar wat je wilt doen en leer je over jezelf en de wereld? Of laat je alles gewoon op je afkomen, in de hoop dat je op magische wijze met een duidelijker toekomstbeeld uit de bus komt?
Dus stel jezelf de vraag: waarom wil ik dit tussenjaar? Wat wil ik er precies mee bereiken? Wil ik mezelf ontwikkelen, een nieuwe vaardigheid leren of een cultuur ontdekken? Of gebruik ik dit als een manier om een moeilijke beslissing nog even uit te stellen? Weet dat de beste keuzes vaak niet ontstaan uit het vermijden van de moeilijke vragen, maar juist door ze recht in de ogen te kijken.
Conclusie: Het komt niet vanzelf
Een tussenjaar kan zeker een waardevolle stap zijn, maar het is geen wondermiddel. Het is geen magische periode waarin plots alle antwoorden op je afkomen. Het vraagt actieve betrokkenheid, een plan en reflectie. Anders is het precies datgene waar je bang voor bent: een vorm van uitstelgedrag. Of, zoals ik het zou zeggen: het is niet de tijd die je hebt, maar wat je ermee doet.